Sun Tzu – sztuka wojny a ciągłość działania według normy ISO 22301
Ciągłość działania według normy ISO 22301
SUN TZU pochodził z rodziny chińskich wojskowych i uczonych. Jako, że jego dziadek był generałem SUN TZU miał dostęp do cennych ksiąg zawierających informacje o strategiach militarnych i sztukach wojennych. Sam jednak był rolnikiem, który poświęcał czas na poszukiwania strategii walk i przetrwania w otaczającym go świecie i naturze. Całą swoją wiedzę oparł zatem na tych dwóch źródłach informacji. Jego filozofia opisana w opracowaniu “Sztuka wojny” jest aktualna również dzisiaj i można ją zastosować również w planowaniu ciągłości działania.
Każda organizacja dąży do uzyskania jak najlepszej pozycji na rynku oraz do maksymalizacji zysku. Tworzone są krótko-, średnio- i długoterminowe strategie rozwoju oraz określane są cele biznesowe. W świecie ekonomicznym mamy do czynienia z różnymi rynkami i różną dynamiką zachodzących na nich zmian i ich rozwoju. Rynki te wzajemnie się przenikają i na siebie wpływają. Toczy się zatem nieustanna wojna o rynek, udziały w nim i pozycję przedsiębiorstw. Według SUN TZU wojna jest największą sprawą państwa, i jako taka powinna być zgłębiana, gdyż stanowi o przetrwaniu lub zagładzie, życiu i śmierci. Analogicznie każde przedsiębiorstwo powinno badać rynek i otoczenie rynkowe w jakim funkcjonuje, oraz przygotować się na materializację zagrożeń, gdyż to decyduje o jego przetrwaniu i rozwoju lub upadku.
Norma ISO 22301 jest przewodnikiem, jak zadbać o ciągłość działania organizacji i wesprzeć wojenne działania organizacji na rynku. Podobnie jak SUN TZU wskazuje na konieczność zdefiniowania słabych i mocnych stron oraz opracowania sposobu postępowania, którego celem jest wygranie bitwy o utrzymanie ciągłości działania w trudnych warunkach, jakie stwarzają sytuacje awaryjne i kryzysowe.
Składowe strategii ciągłości działania
SUN TZU dzieli wojnę na pięć elementów, a każdy z nich należy ocenić dokonując rozpoznania i określić ich prawdziwą naturę. Elementy te można odnieść również do warunków działania przedsiębiorstw i ich przygotowania do pracy w sytuacjach awaryjnych i kryzysowych. Elementami strategii według SUN TZU są:
1. Tao – jest to najważniejsza strategia Sztuki Wojny
Tłumaczona jest jako sposób albo słuszność, czyli działania podejmowane w słuszny sposób i w dobrej wierze. Norma ISO 22301 mówi, że należy w skuteczny sposób zabezpieczyć realizację żywotnych interesów przedsiębiorstwa, aby nie zakłócić jej ciągłej pracy, przetrwać w sytuacji awaryjnej i odtworzyć działalność po katastrofie.
2. Tien – równowaga i synchronizacja
Wewnętrzna i zewnętrzna ze zmieniającym się światem, warunkami pogodowymi. Interpretowana jest jako kontrola wewnętrznych zachowań i decyzji, oraz dostosowanie do zmieniających się warunków zewnętrznych. Norma ISO 22301 mówi o konieczności zidentyfikowania i ciągłego badania kontekstu wewnętrznego i zewnętrznego organizacji, tj. dostosowaniem się do zmian rynkowych oraz oczekiwań interesariuszy. To oni określają ramy funkcjonowania przedsiębiorstwa, ale zmiany oznaczają również trudne dla przedsiębiorstwa sytuacje kryzysowe, kiedy to nie można pracować na pełnych obrotach. Są jak sztorm dla statku, jakim w tym wypadku jest przedsiębiorstwo, i z którym należy sobie poradzić, aby go przetrwać.
3. Di - obszar działania
W języku SUN TZU słowo to oznacza ziemię, a w Sztuce Wojny są to tereny oraz ich oddalenie, rozległość i ukształtowanie. Według Normy ISO 22301 jest to rynek, na jakim funkcjonuje przedsiębiorstwo. Norma wskazuje na konieczność badania, przewidzenia zagrożeń jakie mogą wynikać z jego zmienności, oceny sposobu zastosowania możliwych zabezpieczeń i wreszcie oceny skutków ich materializacji dla przedsiębiorstwa. Zarówno SUN TZU, jaki i norma ISO 22301 wskazują na konieczność szacowania ryzyka wystąpienia niekorzystnych warunków dla przedsięwzięcia, ale również na wykorzystanie szans jakie niesie ze sobą ukształtowanie terenu i rynku.
4. Jiang – oznacza przywództwo.
Według SUN TZU generałów cechuje mądrość, wiarygodność, odwaga i surowość. Charakterystyka przytoczona przez SUN TZU odnosi się do ludzi. Norma ISO 22301 wskazuje na przywództwo jako czynne zaangażowanie najwyższego kierownictwa we wdrażanie ciągłości działania w kierowanej organizacji. Takie cechy przedsiębiorstwa jak mądrość, wiarygodność, odwaga i surowość będą przekładały się zatem na kompleksowe przygotowanie organizacji na sprawne reagowanie w sytuacji kryzysowej oraz zabezpieczenie oczekiwań interesariuszy, tj. klientów, właścicieli, partnerów biznesowych, czy pracowników.
5. Fa - prawa i reguły
Oznacza dyscyplinę, prawa organizacji, które obejmują regulaminy, zorganizowanie, sposób zarządzania i logistykę. SUN TZU wskazuje na konieczność dobrego zorganizowania armii. Armia musi prawidłowo wypełniać rozkazy. Każdy musi wiedzieć jakimi zasadami ma się kierować, jakie są jego uprawnienia, jaka odpowiedzialność, i jaka jest jego rola w organizacji. Podobnie Norma ISO 22301 wskazuje na konieczność określania tych elementów. Według normy należy ustanowić politykę ciągłości działania, strategię, wyznaczyć produkty i usługi najbardziej krytyczne dla działalności przedsiębiorstwa oraz zasoby niezbędne do ich prawidłowego działania, tj. zasoby techniczne i technologiczne, zasoby lokalizacyjne, zasoby ludzkie i zasoby dostawców/podwykonawców. Norma ISO 22301 wskazuje również na konieczność wdrożenia działań doskonalących i naprawczych po wystąpieniu incydentu czy sytuacji kryzysowej oraz na konieczność ciągłego doskonalenia, szkolenia organizacji i testowania wdrożonych zabezpieczeń.
SUN TZU w swoim opracowaniu podkreśla, że kto przestrzega tych pięciu czynników, ten wygra wojnę. Analogicznie wdrożenie założeń normy ISO 22301 przygotuje przedsiębiorstwo na przewidziane sytuacje awaryjne i uodporni na nieprzewidziane sytuacje kryzysowe.
Bibliografia
- SUN TZU “Sztuka wojny”
- Dean Lundell “SUN TZU – Sztuka wojny dla graczy giełdowych i inwestorów”
- CHIN-NING CHU “Sztuka wojny dla kobiet”
O Autorze
